Załącznik do uchwały nr VII/36/11

Wykaz aktów prawnych.
Wykaz firm posiadających decyzje zezwalające na gospodarowanie odpadami zawierającymi azbest na terenie Powiatu Opolskiego
Wniosek na dofinansowanie demontażu, transportu i unieszkodliwianie odpadów zawierających azbest
Protokół odbioru
Ocena stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest
Karta przekazania odpadu

I. Wiadomości ogólne o azbeście

Na świecie znanych jest ponad 5 tys. wyrobów, do produkcji, których używano azbestu. Są to głównie wyroby stosowane w budownictwie jako pokrycia dachowe, osłony elewacyjne ścian, przewody kominowe, rury wodociągowe i kanalizacyjne oraz elementy izolacyjne. Azbest wykorzystywany był również między innymi przy produkcji sprzętu gospodarstwa domowego, np. kuchenek, piecyków elektrycznych i gazowych, opiekaczy, suszarek do włosów oraz siatek azbestowych. Surowca tego używano także do produkcji farb, pokostów, klejów, smarów, płytek i wykładzin podłogowych oraz koców gaśniczych.

W Polsce nie występują złoża azbestu nadające się do górniczej eksploatacji.

Szacuje się, że w latach 70 ubiegłego wieku sprowadzano do kraju ok. 100 tys. ton azbestu rocznie, który wykorzystywano przede wszystkim (ok. 85 %) do wyrobu materiałów budowlanych, pokryć dachowych oraz elewacji budynków. Szacuje się, że na dachach i fasadach budynków oraz w obiektach przemysłowych zamontowanych jest blisko 1.350 mln. m ² płyt azbestowych, z czego blisko 90 % stanowi_ dachowe płyty faliste, zwane popularnie eternitem. W 1980r. z płyt azbestowo-cementowych wykonanych było ok. 45 % pokryć dachowych i fasadowych. Znaczącą pozycją w bilansie wyrobów azbestowych stanowią znajdujące się w ziemi i budynkach rury azbestowo-cementowe. Szacuje się, że jest ich ok. 600 tys. ton. Znaczna ilość wyrobów azbestowych stosowana jest w hutnictwie i przemyśle ceramicznym. Jest to ok. 60 tys. ton. Masę będących w użyciu wyrobów małogabarytowych, takich jak uszczelki, kształtki, okładziny hamulcowe czy wyroby włókiennicze, ocenia się na 100 tys. ton.

Zanieczyszczenie środowiska materiałami zawierającymi azbest

Azbest powszechnie występuje w skorupie ziemskiej, zaś chryzotyl spotykany jest we wszystkich skałach serpentynowych. Ze względu na swoje właściwości i praktycznie niezniszczalność azbest wprowadzony do środowiska otaczającego człowieka utrzymuje się w nim przez czas nieokreślony. Włókna przedostają się do powietrza atmosferycznego w wyniku zarówno procesów naturalnych, wietrzenia formacji geologicznych, jak i działalności człowieka.

Źródłami naturalnymi włókien azbestu są zanieczyszczenia skorupy ziemskiej, zanieczyszczenie wód przepływających przez złoża zawierające azbest, zanieczyszczenie azbestem eksploatowanych złóż węgla kamiennego, rud miedzi, kamieni budowlanych, talku i innych. Potencjalnie rakotwórcze włókna są wszechobecne z powodu wietrzenia i korozji formacji geologicznych, częściowo z powodu działalności człowieka. Z raportów międzynarodowych wynika, że prawdopodobnie większość włókien jest emitowana ze źródeł naturalnych. Jednakże brak jest obecnie danych dotyczących pomiarów ilości włókien uwalnianych do atmosfery przez naturalne procesy wietrzenia skał. Źródła naturalne w praktyce mają jednak mniejsze znaczenie ze względu na znaczne rozproszenie oraz występowanie na terenach stosunkowo rzadko zaludnionych, podczas, gdy źródła związane z działalnością człowieka dotyczą zwykle terenów o dużej gęstości zaludnienia.

Źródła związane z działalnością człowieka to:

- tereny wydobywania i produkcji azbestu oraz zakłady przetwórstwa azbestu,

- odpady przemysłowe związane z przetwórstwem azbestu; ze względu na praktyczną niezniszczalność włókien azbestu bardzo istotny problem w ochronie środowiska stanowią niewłaściwie składowane odpady azbestowe,

- zanieczyszczenie powietrza spowodowane stosowaniem wyrobów azbestowych głównie dotyczy: ścierania tarcz sprzęgłowych i hamulcowych, korozji płyt azbestowo- cementowych, która wydatnie przyspieszają „kwaśne deszcze" i inne chemiczne zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego,

- źródła wewnątrz pomieszczeń: urządzenia ogrzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne i izolacje zawierające azbest.

Azbest, pomimo iż stosowany na skalę przemysłową od początku XX wieku, dopiero od 30 lat został powszechnie uznany za czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia nowotworów złośliwych.

W narażeniu na pył azbestu wyróżnia się ekspozycję zawodową, parazawodową i środowiskową. Różnią się one w sposób istotny wielkością stężeń włókien azbestu w powietrzu oraz rozmiarami włókien, a co za tym idzie, skutkami dla zdrowia i wielkością ryzyka wystąpienia określonych nowotworów złośliwych.

Ekspozycja zawodowa związana z pracą w warunkach narażenia na pył azbestu występuje przede wszystkim w kopalniach, zakładach przetwórstwa azbestu i produkcji wyrobów azbestowych.

Ekspozycja parazawodowa dotyczy mieszkańców terenów sąsiadujących z kopalniami i zakładami przetwarzającymi azbest, a także rodzin pracowników tych zakładów. W przeszłości zanieczyszczenie powietrza włóknami azbestu w pobliżu zakładów przetwarzających azbest było znaczne i wielokrotnie przypominało opad śniegu. Pomiary przeprowadzane w mieszkaniach pracowników wykazywały podwyższone stężenie włókien azbestu, głównie z powodu przenoszenia pyłu azbestu na ubraniach roboczych.

Ekspozycja środowiskowa. W powietrzu atmosferycznym wysokie stężenia pyłów zawierających azbest obserwuje się przede wszystkim na wielkich budowlach, gdzie następuje cięcie, szlifowanie lub wiercenie otworów w azbestowych materiałach budowlanych. Stężenia pyłu mogą w tych przypadkach wynosić przy stanowiskach pracy 20 włókien/cm aż do 100 wł./cm (20000 wł./l - 100000 wł./l) w odległości 1-5 m od stanowiska pracy.

Stężenia włókien w pomieszczeniach zależą od warunków eksploatacji materiałów zawierających azbest, znajdujących się w tych budynkach. Na przykład przy normalnym zużywaniu się wykładzin podłogowych stężenia włókien nie przekraczają 1,0 wł./l, ale przy takich czynnościach, jak szlifowanie papierem ściernym lub cięcie mogą osiągać wartość od 10-60 wł./l. Największe stężenia w budynkach (do 1000 wł./l) występują podczas prac remontowych przy zrywaniu izolacji azbestowych, zeskrobywaniu pozostałości po wykładzinach itp.

Z pomiarów stężeń włókien azbestu nawet na terenach gęsto zaludnionych wynika, że odnotowane stężenia są niskie. Ekspozycja środowiskowa w odróżnieniu od zawodowej trwa całą dobę, stosunkowo więc niskie stężenie pyłu w warunkach długotrwałej ekspozycji mogą prowadzić do wysokich kumulowanych dawek.

Wielkość emisji włókien azbestu do powietrza atmosferycznego związana jest z takimi czynnikami fizycznymi, jak wibracja powietrza, temperatura i wilgotność oraz ich zmienności. Jedynym sposobem oczyszczania powietrza są opady atmosferyczne.

II. Szkodliwość azbestu dla zdrowia ludzkiego

Chorobotwórcze działanie azbestu jest wynikiem wdychania włókien zawieszonych w powietrzu. Ryzyko wynikające dla zdrowia z wchłaniania pyłu drogą pokarmową jest znikome.

Biologiczna agresywność pyłu azbestu jest związana ze stopniem penetracji i ilością włókien w dolnej części układu oddechowego. Proces ten zależy od fizycznych i aerodynamicznych cech włókien. Szczególne znaczenie ma średnica poszczególnych włókien, długość odgrywa mniejszą rolę. Włókna cienkie o średnicy poniżej 3 µm przenoszone są łatwiej i odkładają się w końcowych odcinkach dróg oddechowych, podczas, gdy włókna grube, o średnicy powyżej 5 µm, zatrzymują się w górnej części układu oddechowego. Skrócone włókna chryzotylu o dużej średnicy mają tendencje do zatrzymywania się wyżej niż igłowate włókna azbestów amfibolowych, z łatwością przenikające do obrzeży płuca.

W oczyszczaniu dolnej części układu oddechowego z włókien uczestniczą głównie trzy mechanizmy biologiczne. Większość pyłu usuwana jest z dróg oddechowych za pośrednictwem śluzu, odkrztuszania, wypluwania lub połykania. Krótkie włókna pochłaniane są w drogach oddechowych przez makrofagi. Niektóre włókna azbestu wychwytywane są przez komórki nabłonkowe wyścielające drogi oddechowe; włókna gromadzą się w warstwie śródmiąższowej i przenoszone są do gruczołów chłonnych. Około 1/3 wdychanych włókien umiejscawia się w końcowych odcinkach układu oddechowego. Oczyszczanie drzewa oskrzelowego przebiega dwufazowo. Prawie połowa wdychanych włókien usuwana jest w ciągu kilku dni, pozostałe w dłuższym czasie. W procesie usuwania włókien niewątpliwie negatywną rolę odgrywają czynniki zewnętrzne, takie jak dym tytoniowy i inne zanieczyszczenia powietrza.

Na występowanie i typ patologii wpływa rodzaj azbestu, wymiary tworzących go włókien oraz stężenie włókien i czas trwania narażenia.

Choroby wywoływane przez azbest

Długie okresy między pierwszym narażeniem a pojawieniem się patologii - zwłaszcza nowotworów - oznaczają, że aktualnie wykrywane skutki odnoszą się do warunków pracy, jakie istniały 20-40 lat temu.

Azbestoza, czyli śródmiąższowe zwłóknienie tkanki płucnej z obecnością ciałek lub włókien azbestowych jest główną chorobą zawodową robotników narażonych na pył azbestu. Rozpoznawanie azbestozy, szczególnie jej wczesnych stadiów, stwarza znaczne trudności ze względu na brak swoistości objawów klinicznych choroby, zarówno subiektywnych jak i objawów przedmiotowych oraz zmian radiologicznych.

Zmiany opłucnowe spowodowane pyłem azbestu mogą występować pod postacią blaszek, zgrubień i odczynów wysiękowych. Łagodne zmiany opłucnowe nie mają większego znaczenia klinicznego.

Rak płuca jest najpowszechniejszym nowotworem złośliwym powodowanym przez azbest. Istnieją dostateczne dowody epidemiologiczne pozwalające stwierdzić, że wszystkie typy azbestu powodują raka płuca.

Międzybłoniak opłucnej - rzadko występujący nowotwór złośliwy - jest przedmiotem znacznego zainteresowania ze względu na udowodniony związek przyczynowy z ekspozycją na pył azbestu zarówno zawodową jak i środowiskową.

III. Przepisy prawne dotyczące azbestu

Od 1997 r. w na terenie Polski obowiązuje zakaz produkcji, handlu oraz stosowania wyrobów zawierających azbest. Zakaz taki wprowadzono ustawą z 19 czerwca 1997r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest ( Dz. U. 1997. Nr 101, poz.628). W następnych latach wprowadzono szereg kolejnych aktów prawnych (ustaw i rozporządzeń) regulujących kwestie związane z postępowaniem i usuwaniem wyrobów zawierających azbest. Szczegółowy ich wykaz zawiera załącznik nr 1 do niniejszego opracowania. Uzupełnieniem aktów prawnych w przedstawionym zakresie jest „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski " przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 14 maja 2002r. oraz lokalne programy usuwania azbestu realizowane przez gminy, powiaty i województwa.

Polskie prawodawstwo dopuszcza wykorzystywanie azbestu lub wyrobów zawierających azbest w użytkowanych budynkach, instalacjach lub urządzeniach nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2032 roku. W sposób szczegółowy określa również wymagania dotyczące postępowania z wyrobami i odpadami azbestowymi, obowiązki organów administracji, a także właścicieli i zarządców nieruchomości w tym zakresie oraz obowiązki wykonawców prac polegających na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest. Podstawowe obowiązki organów samorządowych, właścicieli i zarządców nieruchomości oraz przedsiębiorców prowadzących działalność, w wyniku której powstają odpady zawierające azbest, przedstawiono poniżej.

Obowiązki gminy i powiatu :

· opracowanie, przyjęcie i aktualizacja planu gospodarki odpadami (z uwzględnieniem problematyki usuwania azbestu i wyrobów zawierającymi azbest),

· gromadzenie informacji przekazywanych przez osoby fizyczne (właścicieli i zarządców nieruchomości) o wyrobach zawierających azbest i miejscu ich wykorzystywania,

· przedkładanie marszałkowi województwa informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska, w tym azbestu,

· zatwierdzanie programów gospodarki odpadami niebezpiecznymi (w tym odpadami zawierającymi azbest),

· udzielanie zezwoleń na transport odpadów niebezpiecznych (w tym azbestu).

Obowiązki właścicieli, zarządców lub użytkowników nieruchomości:

· kontrola wyrobów zawierających azbest znajdujących się w obiektach, urządzeniach budowlanych, urządzeniach przemysłowych lub innych miejscach zawierających azbest,

· sporządzenie i przedłożenie organowi nadzoru budowlanego oceny stanu i dokumentacji miejsca zawierającego azbest,

· usuwanie wyrobów zawierających azbest zakwalifikowanych zgodnie z oceną do wymiany na skutek nadmiernego zużycia wyrobu lub jego uszkodzenia,

· sporządzenie (corocznie) planu kontroli jakości powietrza obejmującej pomiar stężenia azbestu, dla każdego pomieszczenia, w którym znajdują się instalacje lub urządzenia zawierające azbest lub wyroby zawierające azbest,

· przegląd i oznakowanie, w sposób przewidziany przez prawo, miejsc, w których był lub jest wykorzystywany azbest lub wyroby zawierające azbest,

· sporządzenie inwentaryzacji zastosowanych wyrobów zawierających azbest poprzez sporządzenie spisu z natury,

· sporządzenie i przedłożenie marszałkowi województwa (dot. przedsiębiorców) lub prezydentowi miasta (dot.osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami) oraz coroczna aktualizacja informacji o:

- wyrobach zawierających azbest i miejscu ich wykorzystywania,

- wyrobach zawierających azbest, których wykorzystanie zastało zakończone

· zgłoszenie właściwemu organowi architektoniczno-budowlanemu prac polegających na zabezpieczaniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest zgodnie z przepisami budowlanymi.

Obowiązki wykonawców prac polegających na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest:

· uzyskanie pozwolenia, decyzji zatwierdzającej program gospodarowania odpadami niebezpiecznymi albo złożenie organowi informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (zależnie od ilości wytwarzanych odpadów),

· przeszkolenie przez uprawnioną instytucji zatrudnianych pracowników i osób kierujących lub nadzorujących, w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu tych wyrobów oraz w zakresie przestrzegania procedur dotyczących bezpiecznego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest,

· opracowanie przed rozpoczęciem prac szczegółowego planu prac usuwania wyrobów zawierających azbest, obejmującego w szczególności:

- identyfikację azbestu w przewidzianych do usunięcia materiałach, na podstawie udokumentowanej informacji od właściciela lub zarządcy obiektu albo też na podstawie bada przeprowadzonych przez akredytowane laboratorium,

- informacje o metodach wykonywania planowanych prac,

- zakres niezbędnych zabezpieczeń pracowników oraz środowiska przed narażeniem na szkodliwość emisji azbestu, w tym problematykę określoną przepisami dotyczącymi planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,

- ustalenie niezbędnego dla rodzaju wykonywanych prac monitoringu powietrza;

- posiadanie niezbędnego wyposażenia technicznego i socjalnego zapewniającego prowadzenie określonych planem prac oraz zabezpieczeń pracowników i środowiska przed narażeniem na działanie azbestu.

- zgłoszenie prac polegających na zabezpieczeniu lub usunięciu wyrobów zawierających azbest z obiektu, urządzenia budowlanego lub instalacji przemysłowej, właściwemu organowi nadzoru budowlanego oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.

· zapewnienie warunków bezpiecznego usuwania wyrobów zawierających azbest z miejsca ich występowania w sposób określony w § 8 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 kwietnia 2004r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest,

· złożenie właścicielowi, użytkownikowi wieczystemu lub zarządcy nieruchomości, będącego w posiadaniu urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest, pisemnego oświadczenia o prawidłowości wykonania prac oraz o oczyszczeniu terenu z pyłu azbestowego, z zachowaniem właściwych przepisów technicznych i sanitarnych.

Warunkiem koniecznym bezpiecznego dla ludzi i środowiska użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest jest rzetelnie sporządzona inwentaryzacja wyrobów zawierających azbest i ocena ich stanu, określająca, w zależności od rodzaju, stanu i sposobu zastosowania azbestu, stopie pilności wymiany wyrobów zawierających azbest.

W rozporządzeniach Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 października 2003r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest oraz z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest, założono wykonanie inwentaryzacji oraz dokonanie oceny stanu wyrobów zawierających azbest na 2004r.

Od tego też roku właściciele i zarządcy obiektów zobligowani są do przekazywania marszałkowi województwa i wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta informacji o wyrobach zawierających azbest i miejscu ich wykorzystywania oraz informacji o wyrobach, których wykorzystanie zakończono.

Przepisy w sposób bezpośredni nie precyzują, kto może być wykonawcą prac polegających na zabezpieczeniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest, biorąc jednak pod uwagę obowiązki jakie postawiono przed wykonawca, wnioskować należy, że tego typu prace powinna wykonywać wyspecjalizowana jednostka posiadająca stosowne zezwolenia oraz wyposażenie techniczne i socjalne zapewniające prowadzenie prac oraz odpowiednie zabezpieczenie pracowników i środowiska przez narażeniem na działanie azbestu.

W przypadkach nieprzestrzegania nałożonych na jednostki organizacyjne i osoby fizyczne obowiązków w zakresie bezpiecznego wykorzystania i usuwania wyrobów zawierających azbest oraz obowiązków sprawozdawczości w tym zakresie mają zastosowanie zapisy tytułu VI ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska. Przewidują one w takich przypadkach odpowiedzialność karną tj. kary aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny orzekane na podstawie przepisów kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia oraz odpowiedzialność administracyjną poprzez wstrzymanie prowadzonej przez podmiot korzystający ze środowiska lub osobę fizyczną działalności powodującej pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagrażającej życiu lub zdrowiu ludzi.

Ponadto do odpowiedzialności za szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko, w tym również powstałe w wyniku postępowania z wyrobami zawierającymi azbest, maja zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego.

„Program Usuwania azbestu z terenu Gminy Poniatowa” został opracowany z uwzględnieniem celów zawartych w dokumentach strategicznych odnoszących się do rozwoju gospodarczego oraz ochrony środowiska, a w szczególności do gospodarki odpadami w tym odpadami niebezpiecznymi a więc również azbestem.

Problem usuwania azbestu jest uwzględniany w dokumentach strategicznych unijnych, krajowych i wojewódzkich. Poza Dyrektywą Rady 74/442/EEC i innymi dyrektywami nakreślającymi ogólne obowiązki krajów członkowskich w zakresie w szczególności gospodarowania odpadami azbestowymi, istotne przy opracowaniu Programu były takie dokumenty jak:

- Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015,

- Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007-2013,

- Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do 2016r.,

- Krajowy Plan Gospodarki Odpadami’

- Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego,

- Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032.

IV. Cele i zadania programu

Celem programu jest:

· spowodowanie oczyszczenia obszaru gminy z azbestu oraz usunięcie stosowanych od wielu lat wyrobów zawierających azbest;

· wyeliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych u mieszkańców gminy spowodowanych azbestem oraz ustalenie koniecznych do tego uwarunkowań

· spowodowanie sukcesywnej likwidacji oddziaływania azbestu na środowisko i doprowadzenie, w określonym horyzoncie czasowym, do spełnienia wymogów ochrony środowiska;

· stworzenie odpowiednich warunków do wdrożenia przepisów prawnych oraz norm postępowania z wyrobami zawierającymi azbest

· pomoc mieszkańcom gminy w realizacji kosztownej wymiany płyt cementowo- azbestowych zgodnie z przepisami prawa

Zadaniem programu jest określenie warunków sukcesywnego usuwania wyrobów zawierających azbest.

W programie zawarte zostały:

· oszacowane ilości wyrobów azbestowych oraz ich rozmieszczenie na terenie gminy Poniatowa;

· szacunki jednostkowe kosztów usuwania dachowych pokryć azbestowych i płyt azbestowo cementowych;

· propozycje odnośnie udzielania przez samorząd pomocy mieszkańcom w realizacji programu;

Program prezentuje konkretne działania, pozwalające na zminimalizowanie, w pewnych przypadkach nawet wyeliminowanie negatywnego oddziaływania odpadów zawierających azbest na zdrowie ludzi i środowisko. Brak tych działań skutkowałby dalszym zanieczyszczeniem środowiska azbestem i pogłębianiem się niekorzystnych skutków zdrowotnych i środowiskowych (przede wszystkim jakości powietrza). Bez wdrażania rozwiązań zaproponowanych w Programie odpady zawierające azbest będą masowo trafiać na dzikie składowiska lub wprost do lasu lub na drogi. Z kolei, wyroby zawierające azbest, takie jak np. płyty i inne elementy budowlane ulegają zużyciu, uszkodzeniom mechanicznym, erozji i wietrzeniu, mogąc uwalniać do środowiska włókna azbestu. Pozostawienie ich w dotychczasowym miejscu i sposobie użytkowania przyczyniłoby się do zwiększonego występowania chorób wywołanych wdychaniem włókien azbestu w populacji mieszkańców.

Zaproponowane w Programie działania przeciwdziałają występowaniu możliwości wpływu wyrobów zawierających azbest na środowisko przyrodnicze i w konsekwencji na zdrowie ludzi. Gdyby nie zostały one podjęte, istnieje realne zagrożenie, że stan powietrza atmosferycznego będzie ulegał pogarszaniu. Ma to związek z procesami korozji erozji powierzchni wyrobów azbestowo – cementowych, których wiek techniczny oceniany jest na maksimum 30 lat. Po tym okresie przyjmuje się, że wyroby zaczynają pylenie samoczynne w określonych warunkach atmosferycznych.

Dodatkowe korzyści z wdrożenia programu obejmują oczyszczenie z azbestu terenu Gminy, poprawę stanu zdrowotnego mieszkańców i potencjalne obniżenie przypadków zachorowań spowodowanych szkodliwym działaniem azbestu oraz poprawę stanu technicznego obiektów budowlanych.

Analizując cele zawarte w Programie można stwierdzić, że zaniechanie ich realizacji nie tylko nie pomoże ochronie środowiska przyrodniczego, ale wręcz może stan środowiska przyrodniczego pogorszyć.

Prawidłowe postępowanie z odpadami zawierającymi azbest spowoduje miejscowe, krótkotrwałe oddziaływanie na środowisko, które nie będzie wywierało znaczącego wpływu na środowisko.

Realizacja Programu będzie miała wpływ przede wszystkim na zwiększenie stopnia świadomości mieszkańców Gminy Poniatowa w zakresie bezpośredniego wykorzystywania wyrobów zawierających azbest, a tym samym ograniczenie jego negatywnego wpływu na środowisko.

Program usuwania azbestu oraz wyrobów zawierających azbest nie oddziałuje negatywnie na środowisko, a wręcz przeciwnie zapewni jego znaczną poprawę poprzez zmniejszenie, a następnie całkowite jego wyeliminowanie z terenu Gminy Poniatowa.

Realizacja „Programu usuwania azbestu z terenu gminy Poniatowa” nie powoduje żadnych konsekwencji dla ewentualnych skutków środowiskowych, których charakter mógłby posiadać znaczenie transgraniczne. Skala przedsięwzięć zaproponowanych do realizacji w ramach Programu ma charakter regionalny i ewentualne oddziaływanie tych przedsięwzięć może mieć zasięg lokalny.

Realizacja omawianego Programu nie wskazuje możliwości negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko, mogącego objąć terytorium innych państw.

Wyroby azbestowe będące w dobrym stanie technicznym oraz w odpowiedni sposób zabezpieczone - nie stanowią istotnego zagrożenia dla zdrowia ludzkiego. Problem pojawia się w momencie uszkodzenia wyrobu. Wówczas do powietrza uwalniane są włókna azbestowe, a z powietrza trafiają one do ludzkiego organizmu. Zagrożenie zdrowia człowieka uzależnione jest od rodzaju azbestu, wielkości włókien i ich stężenia w powietrzu oraz czasu narażenia. Badania dowodzą, ze najbardziej niebezpieczne są włókna respirabilne, których średnica jest mniejsza od 3 mikrometrów, a długość większa niż 5 mikrometrów. Pęczki włókien azbestowych mogą rozszczepiać się na włókna kilkudziesięciokrotnie cieńsze niż włos ludzi, kruszą się, łamią i przedostają do atmosfery. Niewidoczne dla oka, unosząc się w powietrzu są wdychane przez ludzi.

W momencie przedostania się włókien azbestowych do organizmu człowieka, nie można ich usunąć. Po wniknięciu do organizmu głęboko penetrują układ oddechowy i powodują w nim trwałe uszkodzenia.

Obecnie emisja włókien azbestowych może nastąpić przy demontażu wyrobów zawierających azbest. Dlatego istotne jest zapewnienie pracownikom środków ochrony indywidualnej i przestrzeganie procedur przy postępowaniu z wyrobami zawierającymi azbest. Przy prawidłowym wykonywaniu prac i odpowiednim zabezpieczeniu zagrożenie jest minimalne.

Bezpośrednie działanie włókien azbestowych na zwierzęta może powodować podobne schorzenia jak w przypadku oddziaływania na organizm ludzki. Przy prawidłowym usuwaniu wyrobów zawierających azbest oddziaływanie to nie ma miejsca. Bardziej istotnym zagrożeniem może być hałas powstający w wyniku prac demontażowych oraz niszczenie siedlisk ptaków przy zmianie pokryć dachowych.

Ważnym oddziaływaniem będzie zwiększony ruch pojazdów w czasie transportu odpadów zawierających azbest. Spowoduje ono m.in.:

- zwiększenie barier migracyjnych,

- podwyższenie śmiertelności i zmniejszania liczebności populacji (śmiertelne „kolizje” zwierząt z jadącymi samochodami),

- płoszenie zwierząt (hałas, światło, wibracje).

Przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności oraz sprawnych technicznie maszyn i urządzeń można zminimalizować hałas, wibracje i emisje włókien azbestowych do środowiska.

Jednocześnie takie czynniki jak bariery migracyjne, oraz zmniejszenie populacji poprzez kolizje z jadącymi pojazdami mają charakter marginalny ze względu na niewielki udział środków transportu wyrobów zawierających azbest do całkowitego natężenia ruchu.

Usunięcie wyrobów zawierających azbest z terenów występowania zwierząt będzie miało wpływ pozytywny na ich stan zdrowia.

Z dotychczasowych badań wynika, ze włókna azbestowe maja znikomy wpływ na organizmy roślinne. Jednym z zagrożeń może być osadzanie się włókien azbestu na roślinach, co może skutkować zaburzeniami fotosyntezy. Innym zagrożeniem jest niszczenie roślin podczas prac budowlanych związanych z demontażem wyrobów zawierających azbest, a przypadku rur azbestowo-cementowych prace ziemne przy odkopywaniu rur, a także w przypadku demontażu pokryć dachowych azbestowo-cementowych. W związku z tym, ze prace będą wykonywane na terenie zabudowy mieszkaniowej brak będzie wpływu lub wpływ na florę będzie znikomy.

Wpływ na powietrze może nastąpić z kilku źródeł. Pierwszym źródłem będzie demontaż odpadów zawierających azbest w sposób niezgodny z przepisami (zrzucanie wyrobów zawierających azbest z dachu, używanie narzędzi mechanicznych do cięcia wyrobów zawierających azbest, nie zabezpieczenie wyrobów przed możliwością pylenia. Może wtedy nastąpić emisja włókien azbestowych do powietrza. Zagrożenia można uniknąć przez odpowiednie specjalistyczne szkolenia oraz kontrole odpowiednich służb (Nadzór Budowlany, Inspekcja Pracy).

Innym źródłem może być transport odpadów. Z jednej strony będzie to emisja spalin zawierających takie substancje, jak CO₂, SO₂, CO, NO_x. W odniesieniu do emisji powstającej w wyniku całego ruchu drogowego emisja ta jest znikoma. Innym zagrożeniem może być niewłaściwy transport odpadów. Ładunek musi być zabezpieczony przed przemieszczaniem oraz foliowany zgodnie z przepisami prawa. W przeciwnym wypadku może nastąpić emisja włókien azbestowych do powietrza. Zagrożenia można uniknąć stosując kontrole (Policja, Inspekcja Transportu Drogowego).

Ostatnim źródłem może być składowisko odpadów zawierających azbest. Z jednej strony będzie to emisja spalin z maszyn i urządzeń pracujących na składowisku (nie będzie ona miała znaczącego wpływu na stan jakości powietrza), z drugiej strony zagrożenie może powstać w wyniku nieodpowiedniej eksploatacji składowiska (zrzut odpadów „na zsyp”, deponowanie odpadów niezabezpieczonych). W trakcie prawidłowej eksploatacji nie ma zagrożenia dla powietrza. Potwierdzają to badania prowadzone na innych składowiskach odpadów azbestowych (np. na składowisku w Kraśniku w ramach monitoringu składowiska). Zawartość włókien azbestowych w powietrzu nigdy nie przekroczyła dopuszczalnej normy. Usunięcie wyrobów zawierających azbest stanowiących potencjalne źródło zanieczyszczenia powietrza będzie miało wpływ pozytywny na stan jego czystości.

Wpływ Programu na krajobraz będzie miał miejsce podczas demontażu wyrobów zawierających azbest. Nastąpią krótkotrwałe zmiany w krajobrazie powstałe w wyniku prac budowlanych. Będą tu miały miejsce zmiany spowodowane montażem specjalistycznych urządzeń (windy do zdejmowania azbestu na ziemie) oraz ewentualne rusztowania.

Kolejnym elementem będą doraźnie gromadzone na miejscu demontażu wyroby zawierające azbest. Wszystkie te zmiany będą mieć charakter krótkotrwały.

Usunięcie wyrobów zawierających azbest z dachów budynków, likwidacja „dzikich wysypisk odpadów azbestowych” wpłynie pozytywnie na krajobraz.

Usunięcie wyrobów zawierających azbest będzie odbywać się zgodnie z przyjętymi zasadami ostrożności przy demontażu i składowaniu. Azbest z terenu Gminy składowany będzie na specjalnych składowisku przyjmującym odpady niebezpieczne. Usunięcie azbestu z terenu gminy przylegającego do obszaru objętego obszarem Natura 2000 przyniesie pozytywny efekt ekologiczny zarówno na zdrowie ludzi, jak i stan środowiska. Azbest występuje tylko na terenie zamieszkałym, w skupiskach siedzib ludzkich, przy ciągach komunikacyjnych, dlatego też usuwanie niebezpiecznych pokryć dachowych w tym rejonie nie powinno znacząco wpłynąć na przyrodnicze obszary chronione. Przeprowadzenie usuwania azbestowych pokryć nie będzie oddziaływać na siedliska przyrodnicze oraz chronione gatunki roślin i zwierząt. Wyznaczony Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk „Opole Lubelskie” oznaczony symbolem PLH060054 obejmuje znajdujące się na terenie gminy obszary leśne- bez zabudowań, a tym samym bez wyrobów zawierających azbest. Brak obszarów projektowanych lub postulowanych. Wdrażany Program usuwania azbestu pozwoli na poprawienie stanu środowiska naturalnego poprzez usunięcie z niego odpadów niebezpiecznych.

V. Lokalizacja programu

Poniatowa jest miastem położonym 40 km na południowy zachód od Lublina. Administracyjnie Poniatowa jest siedzibą gminy, obejmującej oprócz miasta 17 sołectw wiejskich. Gmina Poniatowa zajmuje powierzchnię 84,16 km², w tym miasto 15,2 km². Mieszka tutaj 16 378 osób, w tym w mieście 10 916 mieszkańców. Poniatowa jest miastem przemysłowym, jednak zachowała niemal nieskażone środowisko naturalne. W samym mieście lasy i zadrzewienia stanowią ponad 50% ogólnej powierzchni. Miasto oraz część gminy znajduje się w zasięgu Chodelskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Na południowy zachód od Poniatowej znajduje się obszar NATURA 2000 PLH 060054 Opole Lubelskie. W ostoi znajduje się kolonia rozrodcza oraz żerowisko gatunku nietoperzy –Nocek Duży.

Na terenie Gminy znajduje się czynne składowisko odpadów zawierających azbest. Po zamknięciu składowiska nie przewiduje się jego rozbudowy, nie przewiduje się też budowy kolejnego składowiska.

Obowiązek rozważania możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć wynika z Konwencji o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzonej w Espoo dnia 25 lutego 1991 roku oraz z Ustawy Prawo Ochrony Środowiska. Specjalnej analizie powinny podlegać inwestycje zlokalizowane blisko granic państwa, a także te realizowane dalej, ale ze względu na rozmiar przedsięwzięcia mogące powodować znaczące emisje lub zmiany w środowisku. Gmina Poniatowa nie jest położona w obszarze przygranicznym, a realizacja „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest dla gminy Poniatowa” nie powoduje żadnych konsekwencji dla ewentualnych skutków środowiskowych, których charakter mógłby posiadać znaczenie transgraniczne.

Skala przedsięwzięć zaproponowanych do realizacji w ramach Programu ma charakter regionalny i ewentualne negatywne oddziaływanie tych przedsięwzięć będzie miało zasięg lokalny.

Mieszkańcy i władze miasta dbają o to by rozwój Poniatowej nie odbywał się kosztem środowiska naturalnego. Liczne tereny leśne okalają miasto, delikatnie wplatając się w jego architekturę, dając poczucie bezpieczeństwa i ciszy.

Poniatowa jest przykładem ośrodka, któremu udało się zachować nieskażone środowisko naturalne i zachować wizerunek miejscowości o komfortowych warunkach do zamieszkania, z perspektywami rozwoju turystyki i rekreacji. Atrakcją Poniatowej jest również bliska odległość od zabytkowego Kazimierza oraz uzdrowiskowego Nałęczowa.

Poniatowa jest gminą, w której rolnictwo odgrywa znaczącą rolę. Przy powierzchni całkowitej 8.416 ha, na tereny wiejskie przypada 6.896 ha. Charakterystyczne dla gminy jest rozdrobnienie gospodarstw rolnych, spośród których 75 % obejmuje powierzchnię do 5 ha. Panują tutaj sprzyjające warunki do uprawy pszenicy oraz roślin pastewnych. Poniatowa słynie także z doskonałej jakości owoców miękkich: malin, porzeczek i truskawek, o relatywnie mniejszej zawartości nawozów sztucznych i środków ochrony roślin. Owoce mają doskonałe walory smakowe. Z badań dotyczących zmian w popycie na produkty rolno-spożywcze przeprowadzonych w kraju i za granicą wynika, że kierunkami produkcji o największych szansach rozwoju są miedzy innymi sadownictwo i warzywnictwo. Stwarza to korzystną sytuację dla Poniatowej oraz całego województwa lubelskiego.

VI. Uczestnicy programu

Program usuwania azbestu skierowany jest do wszystkich właścicieli nieruchomości zlokalizowanych na terenie Miasta i Gminy Poniatowa, ze szczególnym naciskiem na te nieruchomości, które pokryte są wyrobami zawierającymi azbest, tj. popularnym eternitem. Tej grupie najbardziej powinno zależeć na jak najszybszym usunięciu i unieszkodliwieniu wyrobów azbestowych ze swojego otoczenia . Przewiduje się, że zainteresowanie programem będzie wzrastać stopniowo z roku na rok, w miarę prowadzenia edukacji w zakresie zagrożeń związanych z eksploatacją azbestu.

Przy realizacji programu stosowane będą następujące zasady:

1. Demontaż, transport i unieszkodliwianie wyrobów zawierających azbest będzie następował na pisemny wniosek właściciela nieruchomości znajdujących się w bazie danych lokalizacji istniejących wyrobów zawierających azbest. Wzór wniosku stanowi Załącznik Nr 3.

2. Prace będą realizowane na podstawie umowy z wyspecjalizowaną firmą posiadającą stosowne zezwolenia, Załącznik Nr 2

3. Przy odbiorze odpadów z nieruchomości sporządzony będzie protokół odbioru. Wzór stanowi Załącznik Nr 4.

4. Karta przekazania odpadu Załącznik Nr 6

VII. Informacje o ilości i stanie wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Poniatowa

Na podstawie inwentaryzacji o wyrobach zawierających azbest i miejscu ich wykorzystywania, przeprowadzonej przez pracowników Urzędu Miejskiego w Poniatowej w 2005 r. określono dokładną ilość oraz miejsca występowania takich wyrobów na terenie miasta i gminy, co zobrazowano na wykresach graficznych. Wskazane jest przeprowadzenie kolejnej inwentaryzacji w roku bieżącym.

Na podstawie informacji zgłaszanych przez mieszkańców Urząd Miejski na bieżąco aktualizuje dane dotyczące ilości wyrobów zawierających azbest..

Zinwentaryzowano 420 636,5 m²falistych i płaskich płyt azbestowo- cementowych stosowanych w budownictwie, z czego 125 453 m² stanowi pokrycie dachów budynków mieszkalnych, natomiast 296 410,2 m² stanowią dachy budynków gospodarczych, oraz 4 917 mb rur i złącz azbestowo- cementowych.

Rury azbestowe wykorzystane były do budowy wodociągu na terenie m. Poniatowa. Jak zapewniają naukowcy, azbest w rurach wodociągowych jest nieszkodliwy. W rurach wytwarza się naturalna otoczka biologiczna, a azbest jest groźny, gdy dostaje się do powietrza. Jednak wodociągi wybudowane z rur azbestocementowych powinny być wyłączone z eksploatacji po wybudowaniu nowej sieci.

Tabela 1.Zestawienie ogólne wyrobów azbestowych w Gminie Poniatowa

Miejsce	Budynki mieszkalne (m²)	Budynki gospodarcze (m²)
Poniatowa Miasto	26433,7	26005,1
Plizin	4941	6951,2
Dąbrowa Wronowska	6648,1	12743,8
Poniatowa Wieś	9843,5	17886,1
Kolonia Poniatowa	8568,3	29336,8
Kraczewice Prywatne	11257,4	22782,8
Kraczewice Rządowe	9620,5	26832,9
Kowala Pierwsza	8472,8	21128,6
Kowala Druga	9268,4	19559
Spławy	2205	5645
Kolonia Niezabitów	3449,7	16930,6
Niezabitów	5484,7	20711,9
Obliźniak	4039,2	14596,4
Zofianka	4612,4	19203,2
Wólka Łubkowska	1779,2	6712,7
Kolonia Szczuczki	5704	17241,9
Kocianów	2251,4	12142,2
Razem	124579,3	296410,2

VIII. Finansowe aspekty realizacji programu

W programie założono, że usuwanie wyrobów zawierających azbest będzie się odbywać ze wsparciem finansowym Gminy w latach 2011 - 2032. Wsparcie dotyczyć będzie sfinansowania kosztów: demontażu, zabezpieczenia, transportu i unieszkodliwienia odpadów azbestowo-cementowych pochodzących z nieruchomości, których właścicielami są osoby fizyczne (również wspólnoty mieszkaniowe).

W celu zapewnienia środków na pomoc finansową dla uczestników „ Programu usuwania wyrobów zawierających azbest” Gmina Poniatowa podejmować będzie starania w celu pozyskiwania funduszy z następujących źródeł zewnętrznych zajmujących się finansowaniem takich programów :

· Wojewódzki Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie

· Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

· Fundusze strukturalne Unii Europejskiej – o ile będą dostępne na ten cel

Dla oszacowania planowanych kosztów przedsięwzięcia, przyjęto następujące koszty wykonania w/w usługi: Średni koszt usunięcia, transportu i unieszkodliwienia metra kwadratowego płyt falistych (eternitu) wynosi ok. 20 zł/m² (brutto). Średni koszt ustalono na podstawie ofert firm zajmujących się utylizacja wyrobów zawierających azbest w naszym powiecie. Realizacja obecnego programu trwać będzie od 2011 przy założeniu, że zakończenie całego procesu usuwania azbestu nastąpi w 2032 roku .

Realizacja zadania będzie możliwa dopiero po uzyskaniu dofinansowania z WFOŚiGW w Lublinie.

IX. Harmonogram rzeczowy realizacji programu

Tabela 2. Harmonogram finansowy realizacji programu

Rok	Powierzchnia do usunięcia w m²	Koszt całkowity zł	Dotacja WFOŚiGW zł
2011	5 000	100 000	100 000
2012	5 000	100 000	100 000
2013	5 000	100 000	100 000
2014	5 000	100 000	100 000
2015	5 000	100 000	100 000
Razem	25 000	500 000	500 000

Tabela 3. Harmonogram rzeczowy realizacji programu

Lp.	Nazwa zadania	Okres realizacji	koszt
1	Opracowanie zasad dofinansowania działa polegających na usunięciu i unieszkodliwieniu wyrobów zawierających azbest z budynków oraz podjecie uchwały i przyjęcie programu usuwania wyrobów zawierających azbest		praca własna pracowników Urzędu bez celowych nakładów finansowych
2	Działalność informacyjna i edukacyjna skierowana do właścicieli, zarządców i użytkowników budynków, budowli i instalacji zawierających azbest		praca własna pracowników Urzędu
3	Ogłoszenie przetargu w celu wyłonienia firmy do usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Miasta i Gminy Poniatowa w 2010 r.		praca własna pracowników Urzędu
4	Podpisanie umowy z WFOŚiGW w Lublinie na dotację w sprawie usuwania wyrobów zawierających azbest		praca własna pracowników Urzędu
5	Demontaż, transport i unieszkodliwienie odpadów zawierających azbest z nieruchomości osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych		Wyspecjalizowana firma świadcząca usługi w zakresie usuwania i unieszkodliwiania azbestu
6	Odbiór odpadów zawierających azbest z nieruchomości osób fizycznych, wspólnot mieszkaniowych		W miarę środków pozyskanych z WFOŚiGW w Lublinie oraz uchwalonych przez Radę Miasta
7	Coroczna aktualizacja bazy danych o obiektach zawierających azbest		praca własna pracowników Urzędu oraz sołtysów i przewodniczących osiedli
8	Monitoring i ocena realizacji programu		praca własna raz w roku

X. Monitoring Realizacji programu

Mając na uwadze konieczność zwiększenia efektywności usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest odpowiednia wagę należy przyłożyć do właściwego zorganizowania i funkcjonowania systemu zarządzania Programem.

Zadania programu realizowane będą przez istniejące struktury samorządu miejskiego. Urząd Miejski w Poniatowej inicjuje wdrażanie programu, kontroluje jego realizacje oraz informuje mieszkańców o możliwościach uzyskania dofinansowania.

Monitorowanie jest procesem ciągłego gromadzenia danych, które następnie są analizowane i stanowią podstawę do ewentualnych zmian i korekt programu. Podmiotem odpowiedzialnym za monitoring jest Wydział Inwestycji, Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska w Urzędzie Miejskim w Poniatowej. Co 2 lata sporządzany będzie raport z realizacji programu.

Monitorowanie efektywności realizacji Programu usuwania wyrobów zawierających azbest opierać się będzie o wskaźniki:

v ilość usuniętych płyt azbestowo-cementowych z budynków mieszkalnych i gospodarczych [Mg/rok]

v ilość usuniętych rur azbestowych wykorzystanych do budowy wodociągu na terenie miasta Poniatowa [Mg/rok]

v ilość unieszkodliwionych odpadów zawierających azbest

v stopień wykorzystania środków finansowych przeznaczonych na realizacje programu

v procentowa ilość usuniętych odpadów zawierających azbest w stosunku do ilości zinwentaryzowanej przed wdrożeniem programu

v nakłady poniesione na usunięcie odpadów zawierających azbest

v ilość wniosków zgłaszanych przez mieszkańców dotyczących zadań wynikających z programu

v procentowy udział mieszkańców gminy w działaniach dotyczących realizacji programu

v ilość kampanii informacyjnych i edukacyjnych oraz ich skuteczność

Dane do wskaźników zbierane będą na podstawie informacji zgłaszanych do Urzędu Miejskiego oraz ze statystyki publicznej.

XI. Podsumowanie

Specyficzne właściwości azbestu spowodowały, że znalazł on bardzo szerokie gospodarcze zastosowanie, głównie w budownictwie (ok. 90% - w postaci płyt azbestowo- cementowych). Skutkiem tych działań będzie wytworzenie na przestrzeni najbliższych lat - w trakcie prac remontowo-budowlanych - dużych ilości odpadów niebezpiecznych. Ponadto wyroby zawierające azbest, szczególnie wyeksploatowane i w złym stanie technicznym, stanowią istotne zagrożenie dla zdrowia i życia. Powinny, więc być stopniowo i umiejętnie eliminowane z użytkowania.

Gmina posiada nowoczesne wysypisko odpadów komunalnych o powierzchni 4,7 ha, i pojemności 147253 m³oraz wysypisko odpadów przemysłowych o powierzchni 0,07 ha i pojemności 1480 m³

Bardzo ważne jest zastosowanie się właścicieli i zarządców obiektów budowlanych do obowiązku prowadzenia okresowych kontroli i oceny stanu technicznego wyrobów zawierających azbest oraz przekazywania właściwym jednostkom danych o ilości, stanie i miejscu występowania azbestu. Pozwoli to na uzyskanie pełnej wiedzy na ten temat i podejmowanie przez jednostki samorządowe skutecznych działa mających na celu pomoc właścicielom obiektów w usuwaniu i unieszkodliwianiu azbestu. Istotna jest również świadomość przedsiębiorców wykonujących prace związane z usuwaniem wyrobów zawierających azbest. Wykonywanie tych prac wyłącznie przez wyspecjalizowane i uprawniane w tym zakresie firmy, pozwoli wyeliminować zagrożenie wynikające z nieprawidłowego ich prowadzenia. Z tego względu jednym z głównych celów niniejszego programu jest przybliżenie jak najszerszym kręgom społeczeństwa problematyki bezpiecznej eksploatacji i usuwania wyrobów zawierających azbest.

Zaproponowana przez gminę forma dofinansowania dla właścicieli obiektów i urządzeń zawierających azbest, stawia jako warunek pomocy, spełnienie wszystkich wymogów formalnych dotyczących informowania o tych wyrobach oraz prowadzenia prac przy usuwaniu azbestu. Upowszechnienie programu będzie skutkowało podnoszeniem świadomości społeczności lokalnej w zakresie zagrożeń związanych z eksploatacją i usuwaniem azbestu. Przewiduje się, że w następnych latach Gmina będzie prowadziła inwentaryzację gospodarstw w celu aktualizacji ilości wyrobów zawierających azbest. Pozwoli to precyzyjnie planować środki niezbędne do wydania na ten cel oraz stopniowo wyeliminować wyroby azbestowe z naszego otoczenia, co jest celem programu.

Załącznik Nr 1

WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH

Regulujących postępowanie z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest

I. Ustawy:

1. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane

(tj. Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z późn. zm.).

W przypadku występowania azbestu (Art. 30 ust. 3) właściwy organ może nałożyć, w drodze decyzji, obowiązek uzyskania pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. l w/w artykułu, jeżeli ich realizacja m.in. może spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi, pogorszenie stanu środowiska bądź pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych.

2.Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest

(tj. Dz. U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20, z późn. zm.)

Zakazuje wprowadzania na polski obszar celny azbestu, wyrobów zawierających azbest, produkcji wyrobów zawierających azbest oraz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi ten surowiec.

3.Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach

(Dz. U. 2011 r., Nr 63, poz. 322, z późn. zm.).

Ustawa reguluje problematykę dotycząca substancji i preparatów chemicznych, w tym niebezpiecznych oraz określa warunki, zakazy lub ograniczenia produkcji, wprowadzania do obrotu lub stosowania substancji i preparatów chemicznych, w celu ochrony przed szkodliwym wpływem tych substancji i preparatów na zdrowie człowieka lub na środowisko.

4.Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2010 r., Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.).

Zgodnie z Art. l ust. l ustawa określa zasady postępowania z odpadami, w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów

5. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. w sprawie zmiany ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz. 1458, późn. zm.).

6.Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska

(Dz. U. 2008r., Nr 25, poz. 150, z późn. zm.)

7. Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085, z późn. zm.).

Ustawa reguluje sposób postępowania oraz obowiązki podmiotów określanych ustawą. Art. 54 ustawy odnosi się do odpowiednich zapisów ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest.

8. Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671 z późn. zm).

Ustawa reguluje zasady przewozu drogowego towarów niebezpiecznych, wymagania w stosunku do kierowców i innych osób wykonujących czynności związane z tym przewozem oraz organy właściwe do sprawowania nadzoru i kontroli w tych sprawach..

9.Ustawa z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z 2005 r. Nr 10 , poz. 72).

II. Rozporządzenia:

1. Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów

(Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

zamieszcza rodzaje odpadów zawierających azbest na liście odpadów niebezpiecznych w wymienionych niżej grupach i podgrupach z przypisanym kodem klasyfikacyjnym:

- 06 07 01* - Odpady azbestowe z elektrolizy,

- 06 13 04* - Odpady z przetwarzania azbestu,

- 10 11 81* - Odpady zawierające azbest (z hutnictwa szkła)

- 10 13 09* - Odpady zawierające azbest z produkcji elementów cementowo -azbestowych,

- 15 01 11* - Opakowania z metali zawierające niebezpieczne, porowate elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest) włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi,

- 16 01 11* - Okładziny hamulcowe zawierające azbest,

- 16 02 12* - Zużyte urządzenia zawierające azbest,

- 17 06 01* - Materiały izolacyjne zawierające azbest.

- 17 06 05* - Materiały konstrukcyjne zawierające azbest

2. Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. z 2010 r., Nr 249, poz. 1673).

3. Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie zakresu informacji oraz wzorów formularzy służących do sporządzania i przekazywania zbiorczych zestawie danych o odpadach (Dz. U. 2010 r., Nr 249, poz. 1674)

4. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za korzystanie ze środowiska (Dz. U. 2008 r., Nr 196, poz.1217 z późn zm.).

5. Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 9 października 2002 r. w sprawie sposobu przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz. U. 2009 r., Nr 124, poz. 1033).

6. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane w sposób nie selektywny (Dz. U. Nr 191, poz. 1595).

7. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z późn zm).

8. Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U z 2010 r. Nr l6, poz. 87).

9. Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu i sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858 z późn zm.).

10. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu i sposobu stosowania przepisów o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 236, poz. 1986)

11. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie świadectwa dopuszczenia pojazdu do przewozu niektórych towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 237, poz. 2011 z późn. zm.).

12. Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 24 marca 2003r. w sprawie szczegółowych wymaga dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549 z późn zm.).

13. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003r. w sprawie informacji dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126).

14. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, z dnia 13 grudnia 2010 r w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest (Dz. U. 2011 r., Nr 8, poz. 31).

15. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257, poz. 2573).

16. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia7 września 2005 r. sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. Nr 186, poz. 1553 z późn zm).

17. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005 r. sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów (Dz. U. Nr 216, poz. 1824).

18. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 grudnia 2002r. w sprawie świadectwa dopuszczenia pojazdu do przewozu niektórych towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 237, poz. 2011 z późn. zm.).

19. Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadać poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549 z późn zm).

20. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczących bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. Nr 120, poz. 1126).

21. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71 poz. 649 z późn zm).

22. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. Nr 186, poz. 1553).

23. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 14 października 2005r. sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów (Dz. U. Nr 216, poz. 1824).

Załącznik nr 2

Wykaz firm posiadających decyzje zezwalające na gospodarowanie odpadami zawierającymi azbest na terenie powiatu opolskiego.

L.p.	Nazwa firmy, adres	Data wydania decyzji	Telefon kontaktowy	Rodzaj odpadów	Ilość odpadów w Mg	Znak decyzji	Termin obowiązywania decyzji
1	Centrum Gospodarki Odpadami, Azbestu i Recyklingu „CARO”, 22-400 Zamość, ul. Bohaterów Monte Cassino 4/12	12-03-2003	(0-84) 62 730 13 kom. 0 608 435 133	17 01 06	100	RLOŚ.7624-2/2/03	31-12-2012
				17 06 01	100
2	P.P.H.U. „GRAMA” Piotr Grabowski, Os. Gen. Maczka 17/5, 37-100 Łańcut	14-08-2003	852 15 51 859 00 40 0 606 966 915	17 06 01	1000	RLOŚ.7624-2/6/03	31-12-2012
				17 06 03	200
				17 06 05	5
3	Przedsiębiorstwo Robót Termoizolacyjnych i Antykorozyjnych ”Termoeksport”, ul. Żurawia 24/7, 00-515 Warszawa	24-07-2003	821 34 67 621 21 97 fax 621 40 64	17 01 06	350	RLOŚ.7624-2/7/03	31-12-2012
				17 06 01	350
				17 06 05	350
4	Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „DOM-BUD” s.c. 2-401 Lublin, ul. Krochmalna 4	24-07-2003	Tel/fax 532 00 07 kom. 0 607 898 427 0 601 259 180	17 01 06	100	RLOŚ.7624-2/8/03	31-12-2012
				17 02 04	100
				17 06 01	100
				17 06 05	100
5	ALGADER HOFMAN Sp. z o.o., ul. Wólczyńska 133, budynek 11 B, 01-919 Warszawa	08-10-2003	864 94 97 834 73 53	17 06 01	400	RLOŚ.7624-2/10/03	27-07-2013
				17 06 05
6	PPHU „TAROT”, E. Hys, E. Hys, P. Hys, 23-206 Stróża Słodków III	14-10-2003	884 36 79 884-52-94	17 06 01	1000	RLOŚ.7624-2/11/03	31-07-2013
				17 06 05	2000
7	„KAN-POL” P.P.H.U. Iwona Łosiewicz, ul. Storczykowa 30, 20-143 Lublin	31-10-2003	Brak danych	17 06 01	1000	RLOŚ.7624-2/12/03	31-07-2013
				17 06 05	2000
8	ŚRODOWISKO I INNOWACJE Sp. z o.o., Dobrów 8, 28-142 Tuczępy	17-05-2004	Tel./fax (0-15) 864 24 46	17 06 01	5000	RLOŚ.7624-2/3/04	31-01-2014
				17 06 05	5000
9	Przedsiębiorstwo Budownictwa Lądowego MJ Sp. z o.o., Reguły, ul. Graniczna 6, 05-816 Michałowice	17-05-2004	Brak danych	17 06 01	300	RLOŚ.7624-2/6/04	15-03-2014
				17 06 05	100
				15 02 02	0,5
10	BUDZAM Sp. z o.o. ul. Kresowa 4, 22-400 Zamość	02-02-2005	(0-84)6399323 (0-84)6399325	17 06 01	5	RLOŚ.7624-2/10/04	15-11-2014
				17 06 03	5
				17 06 05	5
				17 01 06	90
11	Zakład Remontowo-Budowlany „Ambroży” spółka jawna ul. Meissnera 1/3 lok. 222 03-982 Warszawa	31-05-2005	(0-22) 831 07 64	17 06 01	350	RLŚ.7624-2/2/05	10-04-2015
				17 06 05	350
12	BUDEXPOL A. BUKOWSKI, B. WÓJCIK Sp. j. Kalinówka 165, 21-040 Świdnik	31-05-2005	Brak danych	17 06 01	20	RLŚ.7624-2/3/05	20-04-2015
				17 06 05	50
13	„GAJAWI” P.P.H.U. Gabriel Rogut, 90-553 Łódź, ul. Kopernika 56/60	14-07-2005	(0-42) 688 43 70	17 01 06	500	RLŚ.7624-2/8/05	10-05-2015
				17 06 01	500
				17 06 05	1500
14	Przedsiębiorstwo Usług Wodno-Budowlanych „WOD-BUD” Sp. z o.o., ul. Piłsudskiego 14, 23-200 Kraśnik	14-07-2005	(0-81) 825 26 05 (0-81) 825 24 76	17 06 01	1000	RLŚ.7624-2/9/05	20-05-2015
				17 06 05	2000
15	P.P.H.U. ABBA-EKOMED Sp. z o.o. ul. Moniuszki 11/13, 87-100 Toruń	09-08-2005	(0-56) 651 44 25 (0-56) 654 86 70	17 06 01	800	RLŚ.7624-2/10/05	10-06-2015
				17 06 05	800
16	TRANSPORT-METALURGIA Sp. z o.o. ul. Reymonta 62, 97-500 Radomsko	29-08-2005	(0-44) 685-41-35 (0-44) 685-42-90	17 06 01	2000	RLŚ.7624-2/11/05	01-07-2015
				17 06 05	5000
17	P.H.U. „JUKO” Jerzy Szczukocki ul. 1-go Maja 25, 97-300 Piotrków Tryb.	25-08-2005	(0-44) 649 94 23 (0-44) 649 94 24	17 06 01	280	RLŚ.7624-2/12/05	01-07-2015
				17 06 05	280
18	„ALBEKO”Singer Sp. J. Gm. Skrwilno 87-510 Kotowy	17-10-2005	(0-54) 2800288	17 01 06	4500	RLŚ.7624-2/14/05	01-07-2015
				17 06 01	700
				17 06 05	700
19	Przedsiębiorstwo Usług Budowlanych BLACHARSTWO MONTAŻOWE Ryszard Szczotka, Sarny 28A, 08-504 Ułęż	06-10-2005	(0-81) 880 32 82 (0-81) 880 33 48	17 06 01	2000	RLŚ.7624-2/15/05	10-08-2015
				17 06 05	3000
20	Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe „DACHMEX” Kamil Wojewoda, Sarny 28 A, 08-504 Ułęż	06-10-2005	(0-81)8803348 0606 603 705	17 06 01	5000	RLŚ.7624-2/16/05	10-08-2015
				17 06 05	500
21	Firma Remontowo-Budowlana „UTIL” Stanisław Zacłona, Ryczówek , ul. Dolna 8, 32-310 Klucze	06-10-2005	(0-32)6420311	17 06 01	350	RLŚ. 7624-2/17/05	10-08-2015
				17 06 05	350
22	SINTAC – POLSKA sp. z o.o. Joint venture, ul. Armii Krajowej 86, 05-075 Warszawa-Wesoła	12-10-2005	(0-22)8126254 (0-22)8127627	17 06 01	50000	RLŚ. 7624-2/18/05	01-09-2015
				17 06 05	50000
23	F.U.H „CZAPLA”, Krzysztof Czapla, ul. Lipowa 20A/, 20-024 Lublin	12-08-2005	Brak danych	17 06 01	1000	RLŚ. 7624-2/19/05	01-09-2015
				17 06 05	1000
24	„LUB-EKO-PLUS” Wiesław Łukasik, ul. Łęczyńska 59/62, 20-313 Lublin	23-01-2006	(0-81)4410277	17 06 01	200	RLŚ. 7624-2/20/05	01-11-2015
				17 06 05	150
25	RAMID – Mirosław Dec, ul. Kowalskiego 1/54, 03-288 Warszawa	23-01-2006	(0-22)6746678	17 06 01	400	RLŚ. 7624-2/21/05	01-11-2015
				17 06 05	400
26	P.P.W. „AWAT” Sp. z o.o. ul. Kaliskiego 9, 01-476 Warszawa	29-06-2006	(022)6839178	17 06 01	300	RLŚ. 7624-2/05/06	02-04-2016
				17 06 05	100
				17 06 05	900
28	Hydrogeotechnika Sp z o.o. ul. Ściegiennego 262 A, 25-116 Kielce	21-02-2006	(0-41)3480660	17 06 01	2000	RLŚ. 7624-2/01/06	31-12-2015
				17 06 05	2000
29	P.P.U. „TEMIPOL” Sp. z o.o. ul. Konduktorska 42 40-155 Katowice	29-06-2006	(0-32) 258 90 04-9 (0-32) 258 77 53	17 06 01	100	RLŚ. 7624-2/04/06	10-03-2016
				17 06 05	900
30	Przedsiębiorstwo Projektowo-Wdrożeniowe „AWAT” Sp. z o.o. ul. Kaliskiego 9 01-476 Warszawa	29-06-2006	(0-22) 683 92 48 (0-22) 683-91-63 (0-22) 683 91 78	17 06 01	300	RLŚ. 7624-2/05/06	02-04-2016
				17 06 05	100
31	POLONICA Sp. z o.o. ul. 1 Maja 191, 25-655 Kielce	26-10-2006	(0-41) 345 56 40	17 06 01	500	RLŚ. 7624-/05/06	10-07-2016
				17 06 05	500
32	P.P.H.U. „EKO-MIX” ul. Grabiszyńska 163 50-950 Wrocław	28-12-2006	(0-71) 332 45 00 (0-71) 332 41 61	17 06 01	700	RLŚ. 7624-/14/06	03-12-2016
				17 06 05	700
33	GRESBUD Grzegorz Kasianiuk ul. Związkowa 10, 20-148 Lublin	28-12-2006	(0-81) 444 15 45 (0-81) 441 53 43	17 06 01	300	RLŚ. 7624-/13/06	15-11-2016
				17 06 05	200
34	„AUTO-ZŁOM” Bogusław Paź Przewłoka 46, 27-670 Łoniów	15-11-2006	Brak danych	17 06 01	400	RLŚ. 7624-/12/06	08-09-2016
				17 06 05	200
35	P.P.H.U. „WAGRA” ul. Strażacka 4, 23-200 Kraśnik	22-11-2007	(0-81) 825 07 81 (0-81) 825 20 11	17 01 06	50	RLŚ.7623-2/4/07	20-10-2017
				17 06 01	300
				17 06 03	50
				17 06 05	100
36	F.H.U. CEZEX Czesław Zieliński ul. Długa 102 b, 24-300 Opole Lub.	14-04-2008	(0-81) 827 52 01 667 994 303 501 771 600	17 06 01	90	RLŚ.7623-2/2/08	15-03-2018
				17 06 05	10
37	Kułaga Tomasz Usługi Remontowo-Budowlane Niezdów 26, 24-300 Opole Lubelskie	16-06-2008	Brak danych	17 06 01	1200	RLŚ.7623-2/4/08	19-05-2018
				17 06 05	1400
				15 02 02	0,7
38	P.W.N.S. „ALMAX” Sp. z o.o., ul. Wrocławska3, 26-600 Radom	03-12-2008	Tel. (048) 362 88 42 Fax (048) 340 13 00	17 06 01	1000	RLŚ.7623-2/6/08	10-10-2018
				17 06 05	1000
				17 01 06	1000
39	AM Trans Progres Sp. z o.o., ul. Sarmacka 7 61-616 Poznań	29-12-2008	Tel. (061) 656 97 37	16 02 12	5	RLŚ.7623-2/7/08	02-11-2018
				17 01 06	900
				17 05 05	900
				17 06 01	2000
				17 06 03	50
				17 06 05	2000
40	REMAR Renata Pyśkiewicz ul. Kwiatowa 20A 24-300 Opole Lub.	31-04-2009	Tel. 0518 497 175	17 06 01	2000	RLŚ.7623-2/2/09	10-03-2019
				17 06 05	2000
				15 02 02	0,1